rQ
Artikelen van Ruurd
Vrijheid
- Geschreven door: rQ
Nimzowitsch en Réti waren in het begin van de 20e eeuw de vrijheidsstrijders van de 64 velden. Zij ontworstelden zich aan de strakke positionele regels die Steinitz en vooral Tarrasch de schakers hadden voorschreven en die begonnen te knellen. Bronstein en Tal ontrokken zich aan het keurslijf van de Sovjet-schaakstijl. Beiden brachten de machtige Botwinnik aan het wankelen (en Tal stootte hem zelfs voor een jaar van de troon). Jan Timman schudde de Nederlandse schaakwereld door elkaar met zijn dynamische spel dat volgens sommige minder getalenteerde oudgedienden niet strookte met de manier van schaken die Euwe hun had geleerd. Carlsen lapte de lessen van Kasparov aan zijn laars - geen diepgaande openingsvoorbereiding, maar zoeken naar goede, speelbare stellingen. Allen waren zij vrije, onafhankelijke geesten.
Schaken is vrijheid.
Ik voel mij vrij als ik met een partij bezig ben. Niemand vertelt mij wat ik moet doen en wat ik moet laten. Niemand dwingt mij verantwoorde positionele zetten te spelen, niemand verbiedt mij een stuk te offeren. Als een teamleider zegt dat ik moet doorspelen, beslis ik zelf wel of ik dat doe.
En dan kan het mij niet schelen dat ik mij aan de spelregels moet houden. Of aanwezig moet zijn als de partij begint. Of remise moet accepteren bij eeuwig schaak. Of dat het mij verboden wordt een telefoon bij me te hebben als ik naar de wc ga. Of dat ik stil moet zijn en mijn tegenstander niet mag hinderen. Of dat mijn denktijd beperkt is.
Dat vind ik niet erg, want mijn vrijheid gaat mij voor alles.
Opgave
Elke maand een serie opgaven, steeds stijgend in moeilijkheidsgraad. Ter lering en vermaak.
Een makkie
om de maand te beginnen.
11-1 Wit speelt en wint.
Oplossing van de vorige week
10-05 Wit geeft mat in vijf zetten
1. Te8 Dxe8 2.Dxf6 Kg8 3.Lh6 Df7 4.Dd6 Df8 5.Dxf8 mat
Dreiging
- Geschreven door: rQ
Op de ledenlijst van onze schaakclub stonden in augustus 33 namen van senioren. Van hen hebben 29 dit seizoen minstens één partij gespeeld. Dat is een opkomst van 88% waar heel wat schaakclubs jaloers op kunnen zijn. Het toont ook aan dat wij, de leden van Schaakclub Roden, er zin in hebben. Het is weer supergezellig in het Trefpunt en de spelvreugde spat er van af.
Natuurlijk, als de een wint, gaat dat ten koste van een ander. Schaken is een zero sum game, zeker. Maar zo’n eenzijdige wiskundige benadering gaat alleen op voor de uitslag en de stand. Zij houdt geen rekening met het plezier dat de spelers aan hun partij beleven. Wij zijn liefhebbers en houden van schaken, zelfs als we op een vreselijke manier verliezen en daarna de slaap niet kunnen vatten. Wij blijven doorgaan zolang het kan.
Terwijl wij ons vermaken aan het bord met de 64 velden, pakken donkere wolken zich boven ons samen. Het klimaat, de CO2- en stikstofuitstoot, de energievoorziening en de prijs van het gas, Rusland en China, het geweld op straat, de criminaliteit, groeiende onverdraagzaamheid tussen groepen in de samenleving, voetbalsupporters, Koeman en Koevermans, de toeslagenaffaire, de belastingdienst. Rutte en de politiek. Wappies en een nieuwe coronagolf. Welke maatregelen zal de regering volgende week afkondigen?
Dat er iets moet gebeuren, lijdt geen twijfel en komt niet onverwacht. Virologen hebben al maanden geleden gewaarschuwd dat in de herfst de besmettingsgraad oploopt, maar we hebben genoten van het moment en de gedachten over de effecten op langere termijn hebben we voor ons uitgeschoven. Al dan niet beschermd door vaccins houden we ons aan de toch al niet zo strenge protocollen, maar niet meer dan strikt noodzakelijk en soms iets minder. We zijn daar niet uniek in - de meesten hebben het zo gedaan; inclusief de ministers, staatssecretarissen en kamerleden.
Wie zich brandt, moet op de blaren zitten. Laten we de mondkapjes en kuchschermen maar weer uit de kast halen. En hopen dat het Trefpunt open blijft. Daar heb ik wel een QR-check voor over.
Opgave
Elke maand een serie opgaven, steeds stijgend in moeilijkheidsgraad. Ter lering en vermaak.
De laatste en moeilijkste van deze maand
10-05 Wit geeft mat in vijf zetten
Oplossing van de vorige week
10-04 Wit speelt en wint
1. Txf4 exf4 2. Lh8!!
Zwart kan mat niet voorkomen.
NK 2021 …. dàt was nog eens wat!
- Geschreven door: rQ
Vorige week heb ik nogal geklaagd over de devaluatie van het Nederlands schaakkampioenschap. De top-5 van de Nederlandse ratinglijst is afwezig. Geen Anish Giri, Jorden van Foreest, Erwin l’Ami, Loek van Wely, Benjamin Bok. Dat is een ernstige zaak en de KNSB heeft de verantwoordelijkheid hierin voor de toekomst verbetering te brengen.
We zijn nu bijna aan het einde van de derde ronde. De vierde ronde is een vierkamp die volgende maand in Rotterdam wordt gespeeld. De oude garde (Ivan Sokolov, Friso Nijboer, Dimitri Reinderman, Willy Hendriks) is inmiddels uitgeschakeld. Roeland Pruijssers, Max Warmerdam en Robin Swinkels hebben zich geplaatst voor de finale; Casper Schoppen en Hing Ting Lai moeten een tie-break spelen. Warmerdam zou een goede kampioen zijn. Hij is een van de sterkste grootmeesters van de generatie der millennials en ik acht de kans groot dat hij ook in de komende jaren een van de topspelers van Nederland zal zijn.
De NOSBO was goed vertegenwoordigd, maar die vreugde heeft slechts kort geduurd. Lucas van Foreest, Sergey Tiviakov en Ivo Maris haakten om de inmiddels bekende redenen af voordat het toernooi was begonnen. Daan Brandenburg, Nick Maatman en Jonas Hilwerda werden in de eerste ronde uitgeschakeld en Sipke Ernst, die in de tweede ronde instroomde, overleefde die ronde niet.
We moeten het als NOSBO-ers hebben van Machteld van Foreest in het vrouwenkampioenschap. Aan het NK-vrouwen doen wel de meeste nationale toppers mee: de gevestigde orde Zoaqin Peng, Tea Lanchava en Anne Haast, de jongere generatie Rosa Ratsma, Maaike Keetman, en Anna-Maja Kazarian, en de jonkies Eline Roebers (online jeugdwereldkampioene tot 14 jaar) en Machteld van Foreest. De titelverdedigster, Iosefina Werle, is afwezig. Machteld heeft een moeilijk toernooi. Aan het begin van de slotronde staat ze laatste met 2 punten uit zes partijen. Tegen Tea Lanchava vergooide ze een winststelling, maar in de zesde ronde veegde ze Maaike Keetman van het bord. Eline steelt de show. Zij won van Peng en Lanchava en bij het ingaan van de laatste ronde gaat zij aan de leiding met evenveel punten als ex-kampioene Anne Haast.
Dat geklaag over de devaluatie van het Nederlands kampioenschap is typisch iets van oude mannen die Euwe, Donner en Timman nog hebben gekend. Kunnen die zure cynici niet eens hun waffel houden? Schaken is geen voetbal. Het is ontzettend leuk om de partijen via de toernooisite te volgen, niet in het minst doordat zij, juist door het relatief lage niveau, voor eenvoudige clubschakers vrij gemakkelijk te begrijpen zijn. En het is nog spannend ook.
Bovendien is dit het Kampioenschap van de Opkomende Talenten. Over tien jaar kunnen we op dit toernooi terugkijken als op het moment waarop enkele sterke spelers definitief zijn doorgebroken.
“2021”, kraait rQ achter zijn rollator, “2021 … dàt was nog eens een kampioenschap!”
Opgave
Elke maand een serie opgaven, steeds stijgend in moeilijkheidsgraad. Ter lering en vermaak.
10-04 Wit 
speelt en wint. Hoe?
Oplossing van de vorige keer
10-03 Hoe geeft wit mat?
1.Dh8+ Kxh8 2.Txf8 Pg8 3.Le5+ Dg7 4.Lxg7 mat
of 1...Kf7 2.Dxh7+ Kf6 3.Txf8 mat.
NK
- Geschreven door: rQ
Het Nederlandse schaken heeft deze week een dieptepunt beleefd. Zes deelnemers aan het NK eisten in kort geding dat tijdens het toernooi niet dagelijks op corona zou worden gecontroleerd. Hun eis werd door de rechter afgewezen. Lucas van Foreest, Migchiel de Jong, Miguoel Admiraal en Ivo Maris besloten daarop niet aan het toernooi mee te doen. Sipke Ernst en Machteld van Foreest, ook eisers in het kort geding, spelen wel. Sergey Tiviakov had zich al eerder teruggetrokken vanwege deze affaire.
Het Dagblad van het Noorden publiceerde een interview met Lucas van Foreest op de dag voor de zitting.
„Ik verwacht dat van de zes mensen die het kort geding hebben aangespannen, de meerderheid niet mee zal doen”, zegt Van Foreest. „Dat zal een enorme degradatie voor het toernooi zijn. Ik ben de titelverdediger en de als tweede geplaatste doet ook mee met het kort geding. Dat betekent dat de nummer één en twee niet mee zullen doen. Je kunt je bijna afvragen in hoeverre je het NK dan nog serieus kan nemen.”
Lucas vraagt zich zachtjes (“Je kunt je bijna afvragen”) af of je het toernooi nog serieus kunt nemen. Dat is een hele goede vraag. Het NK is sterk gedevalueerd. De Nederlandse toptien (FIDE-rating van actieve spelers) bestaat uit:
1. Anish Giri, 2. Jorden van Foreest, 3. Erwin l’Ami, 4. Benjamin Bok, 5. Loek van Wely, 6. Erik van den Doel, 7. Sergey Tiviakov, 8. Max Warmerdam, 9. Dimitri Reinderman, 10. Ivan Sokolov.
Van deze tien doen Van den Doel, Warmerdam, Reinderman en Sokolov mee. De top-vijf ontbreekt. De devaluatie van het toernooi was al voor de corona-affaire begonnen. Deze levert daar slechts een beperkte bijdrage aan. Natuurlijk is het een verlies dat de zittende kampioen zijn titel niet verdedigt. Van de toptienspelers is alleen Tiviakov afwezig vanwege het conflict. In dit licht beschouwd getuigen de actie en de uitspraken van Lucas van enige zelfoverschatting.
Het probleem waar we ons meer zorgen over moeten maken, is dat het NK al lange tijd in de versukkeling zit. We mogen van geluk spreken dat de laatste jaren steeds topspelers kampioen geworden, want de beschikbare financiële middelen zijn structureel onvoldoende. De huidige toernooiopzet, een knock-outtoernooi voor profs en subtoppers en een dubbelrondige finalevierkamp later in het jaar in Rotterdam als toetje, wordt gepresenteerd als nieuw en eigentijds, maar is in werkelijkheid niet meer dan trieste noodzaak voortkomend uit armoe.
Opgave
Elke maand een serie opgaven, steeds stijgend in moeilijkheidsgraad. Ter lering en vermaak.
10-03 Hoe geeft wit mat?
Oplossing van de vorige keer
10-02: Wit geeft mat in 3 zetten:
1.Dxh7+ Kxh7 2.Th5+ Kh8 3.Th8 mat
Kwijnend of toch niet?
- Geschreven door: rQ
In het verslag van NOSBO-voorzitter Jan van Os over de algemene ledenvergadering, dat vorige week op de website is verschenen, stond geen woord over de clubcompetitie. Ik schrok. Heeft de competitie geen prioriteit meer? Uit het verslag van Henk van Bemmel aan het begin van onze vijfde speelronde bleek gelukkig dat het onderwerp wel is besproken en dat de NOSBO-competitie gewoon weer wordt opgepakt.
Het gebrek aan prioriteit waarvan ik de NOSBO ten onrechte verdacht, treffen we helaas wel aan bij Schaakclub Roden. Dit seizoen zijn wij niet in staat een team op de been te brengen. Dat is zeer betreurenswaardig en een veeg teken.
Vooropgesteld: iedereen, ieder afzonderlijk lid, is bij voorbaat verontschuldigd als hij of zij niet in de NOSBO wil of kan spelen. Niemand hoeft daarvoor een reden op te geven. Als echter de hele club zich moet afmelden, is er iets ernstigs aan de hand. De oorzaken kunnen legio zijn, maar ongetwijfeld speelt een teruglopende vitaliteit een belangrijke rol.
Het is altijd heel gezellig op de clubavonden. We spelen onze partijtjes serieus, met inzet van al onze geesteskracht. We vinden het niet prettig te verliezen. Maar verliezen hoort erbij en je gaat er niet dood aan. Als je wint voel je je gelukkig. Schaken is gewoon een ontzettend leuk spel om te spelen. Na afloop nog even gezellig napraten met een drankje. De volgende dag gezond weer op.
Onze club komt op leeftijd, wordt oud en stram. De gemiddelde leeftijd van de leden is 68 jaar. Slechts 5 van de 31 seniorleden zijn jonger dan 60. De ledenaanwas stagneert al langere tijd en er komen te weinig 60-minners bij. Als deze trend zich doorzet wordt de club steeds kleiner totdat hij niet meer levensvatbaar is. De kritische grens schijnt bij 12 of 13 leden te liggen.
De KNSB heeft nog geen 15.000 leden. Dat is zo’n 10.000 minder dan tien jaar geleden. Dan kun je wel zeggen dat de jeugd sterker schaakt dan ooit en dat we nog nooit zoveel jonge grootmeesters hebben gehad, maar de conclusie is onontkoombaar: Het schaken in Nederland leidt een kwijnend bestaan.
Er zijn mensen die de hoop hebben opgegeven. Gelukkig hebben we de clubcompetitie nog.
Opgave
Elke maand een serie opgaven, steeds stijgend in moeilijkheidsgraad. Ter lering en vermaak.
10-2 Wit geeft mat in 3 zetten.
Oplossing opgave 10-1
Hoe wint wit groot materiaal?
Wit wint een volle toren door
1.Td1 Dxc4 (of 1...Df7 2.Txd8†) 2.Txd8† Kg7 3.bxc4