rQ
Artikelen van Ruurd
Katharina
- Geschreven door: rQ
Een van de leuke dingen van online schaken is dat je veel nieuwe namen tegenkomt. Soms zijn dat schuilnamen, soms echte namen en soms zit het er tussenin.
Op de website van de KNSB staat dat Katharina Ricken het NK Internet 2021 voor vrouwen heeft gewonnen. Zij deed aan het toernooi mee onder de naam IkBiedRemiseAan. In de finale verpletterde zij MaaiKee met 5½-½. Niks geen remise. Maaike Keetman zal spijt hebben gehad van haar doorzichtige pseudoniem.
Schaken onder pseudoniem op internet is helemaal in. Ook de topgrootmeesters doen het. De gedachte dat je kunt schaken in een gesloten bubbel waarin je alleen bekend bent onder een schuilnaam, is aantrekkelijk. In zo’n afgesloten stukje werkelijkheid gelden eigen waarden en normen. Je kunt er een deel van je persoonlijkheid ten toon spreiden dat je voor vrienden en kennissen liever verborgen houdt. In die wereld besta jij niet, daar bestaat alleen je alter ego, verborgen achter een pseudoniem. Daar kun je lekker koningsgambiet spelen zonder dat iedereen te weten komt dat jij die opening eigenlijk heel erg fijn vindt en zonder dat het ratingpunten kost als je verliest.
Helaas is de wereld niet zo idyllisch. Vroeg of laat komen alle geheimen op straat te liggen. Dat is misschien de reden dat sommige organisatoren van online schaaktoernooien de echte namen van de deelnemers naast hun schuilnamen publiceren. Voor a_meijster en Kroeski is dat niet erg, van hen weet je toch wel wie het zijn. Schakers van wie het ego groter is dan de schuilnaam zullen de onthulling van hun pseudoniem zelfs toejuichen. Ik bedoel: iedereen weet wie Kingloek is. Of madeliesje en chessyfun blij zijn met deze openbaarheid weet ik niet, maar ik kan me voorstellen dat Beertjeboy007 en Badrand een beetje meer bescherming van hun privacy op prijs hadden gesteld.
Het NK internetschaken 2021 voor vrouwen werd niet in een bubbel gehouden. Ook hier stonden de echte namen naast de schuilnamen. IozefinaW en MaaiKee hebben hieruit blijkbaar de terechte conclusie getrokken dat het onzin was een onherkenbare schuilnaam te gebruiken. Voor IkBiedRemiseAan kan het gunstig zijn dat iedereen nu weet dat zij Katharina Ricken is. Katharina is een Duitse van 17 jaar die speelt bij Purmerend en sinds juli 2021 de Nederlandse schaaknationaliteit heeft. Haar overwinning kan een opstapje naar een mooie schaakcarrière zijn, net zoals vorig jaar het online WK meisjes tot 14 jaar een opstapje is geweest voor Eline Roebers. Het zou weer een prachtig voorbeeld zijn van de manier waarop bonden en clubs internetactiviteiten met succes kunnen combineren met fysieke activiteiten.
PS. Voor wie het weten wil: ik ben rQ, maar op Lichess heet ik RrdK.
Opgave
Elke maand een serie opgaven, steeds stijgend in moeilijkheidsgraad. Ter lering en vermaak.
Lekker puzzelen onder de kerstboom
12-4 Zwart aan zet wint, hoe?
Oplossing van de vorige keer
12-3 Wit is aan zet. Hoe wint hij?
1.c6 Txh6
(1...Th8 is taaier, maar niet zo mooi. Wit wint na 2.Tc5! Varianten komen in de rubriek Partijen Roder Loper in het Hoofdmenu.)
2. c7! (2.Txh6 pat)
2... Tc6 (2...Kb7 3.Txh6)
3.Th6!! Txh6 (3...Kb7 4.Txc6) 4.c8D en wint.
Abdicatie
- Geschreven door: rQ
In een podcastgesprek met de mij onbekende, maar nu wereldberoemde Magnus Barstadt heeft Magnus Carlsen gezegd dat hij zich wil terugtrekken uit het wereldkampioenschap. De motivatie voor het spelen van nog een zware match is verdwenen. Alleen als Alireza Firouzja het kandidatentoernooi wint, is Carlsen bereid zijn titel te verdedigen.
We hoeven ons geen grote zorgen te maken over dit bericht. Het is niet zeker of de boodschap juist is overgekomen en Carlsen kan nog van standpunt veranderen. Maar ook als hij ermee stopt, vallen niet alle stukken om.
Het WK-schaken heeft vaker op zijn grondvesten staan trillen. Dat gebeurde in 1948 toen Max Euwe de vacante WK-titel in eigendom aan de FIDE gaf, het gebeurde in 1993 opnieuw toen Garry Kasparov en Nigel Short met titelmatch en al uit de FIDE stapten. Beide gebeurtenissen waren tekenen van hun tijd. Euwe maakte een eind aan het willekeurige en oncontroleerbare systeem waarin de zittende wereldkampioen mocht kiezen tegen wie hij zijn titel op het spel zou zetten. Spelers die een hoog bedrag konden inleggen en weinig kans hadden om te winnen, maakten de meeste kans uitverkoren te worden. Bovendien zette Euwe de communisten buiten spel. Kasparov en Short startten een nieuwe organisatie voor het internationale topschaken omdat zij (en met hen de meeste andere topspelers) vonden dat de FIDE het schaken niet goed commercieel exploiteerde.
Ook de eventuele abdicatie van Carlsen markeert een breuk met het verleden. Het is niet zo’n abrupte breuk als in 1948 en 1993, maar een accentuering van de langer aanwezige trend dat het klassieke spel langzaam maar zeker aanzien verliest aan het blitz- en rapidschaken. Deze trend is reeds in de WK-titelmatches doorgedrongen. De schaakwereld vindt het aanvaardbaar dat het klassieke wereldkampioenschap al twee keer is beslist door rapidpartijen. En Carlsen mag de WK-matches voor gezien houden, hij heeft de ambitie uitgesproken weer wereldkampioen blitz- en rapidschaken te worden.
Als deze trend de redding van de schaaksport is, dan vind ik het best. Stilstand is achteruitgang en schaken is schaken, ook als het snel wordt gespeeld. Het klassieke spel zal bovendien nooit verdwijnen voor wie klassiek wil spelen. Carlsen streeft ernaar de ratinggrens van 2900 te doorbreken, het Tatasteeltoernooi is er nog steeds en zonder Carlsen wordt Anish Giri misschien wel wereldkampioen. En Schaakclub Roden blijft bestaan - klassiek tot in de diepste vezels, maar altijd open voor vernieuwing.
Opgave
Elke maand een serie opgaven, steeds stijgend in moeilijkheidsgraad. Ter lering en vermaak.
Een eenvoudig en mooi probleem
12-3 Wit is aan zet. Hoe wint zij?
Oplossing van de vorige week
12-2 Zwart aan zet wint. Hoe?
1...Ld4+ 2.Kh1
-
[2.e3 Dxf3 3.Te2 (3.Dd5+ Dxd5;3.Tg7+ Lxg7 helpen niet) 3...Df1 mat]
2...Dxf3+ 3.exf3 Lg2mat
Jonathan en Ian
- Geschreven door: rQ
Op 88-jarige leeftijd is vorige week de Engelse grootmeester Jonathan Penrose overleden. Hij staat in mijn geheugen gegrift als de eerste die Michail Tal versloeg nadat deze wereldkampioen was geworden. Die partij werd gespeeld op de Olympiade van 1960 in Leipzig en was de enige nederlaag die het team van de Sovjet Unie leed. De partij is beroemd, mede omdat Tal de Moderne Benoni speelde, de verdediging die hij beter dan wie ook beheerste.
De laatste Engelsman die van een wereldkampioen had gewonnen was Henri Blackburne in 1899. In 1960 versloeg Penrose niet alleen de zittende wereldkampioen, maar ook de voormalige wereldkampioen Max Euwe terwijl hij de toekomstige wereldkampioen Bobby Fischer in gewonnen stelling remise aanbood wegens tijdnood.
Penrose scoorde uitstekend aan het eerste bord in de Olympiades. In Leipzig behaalde hij 9 punten uit 16 partijen, in Varna 1962 was zijn score 12½ uit 17 en in1968 in Lugano 12½ uit 15. Hij werd tien maal Brits kampioen, van 1958 t/m 1963 en van 1966 t/m 1969. Niet ten onrechte werd Penrose beschouwd als de sterkste Engelse speler sinds lange tijd. Er schuilt iets van onrechtvaardigheid in het feit dat hij niet de eerste Engelse grootmeester is geworden. Die eer viel Tony Miles in 1976 te beurt. Penrose was internationaal meester totdat hij in 1993 de grootmeestertitel als een soort eerbewijs achteraf kreeg. Op dat moment had hij ook al grote triomfen als correspondentieschaker gevierd.
Penrose beëindigde zijn periode als bordspeler nadat hij twee keer aan het bord was flauwgevallen. De laatste keer was nadat hij een ernstige blunder had begaan. Deze herinnering brengt ons terug bij de WK-match die net is afgelopen.
Carlsen heeft de 11e partij gewonnen en daarmee zijn titel behouden. Na twee blunders maakte Ian Nepomniachtchi opnieuw een ernstige fout. De computerwaardering kelderde van 0.00 naar -8.20. Volgens Anish Giri heeft Nepo de partij met opzet verloren om een eind aan de match te maken. Als dat zo is, dan kun je niet van een blunder spreken. Het lijkt mij echter een sterk verhaal. Nepo is de psychologische dreun van de 6e partij niet te boven gekomen. Zijn stelling was lastig toen hij de foute zet deed. Misschien hoopte hij op clementie van Carlsen in een schijnbaar nog niet zo eenvoudig eindspel. Hoe het ook zij - de match is een drama geworden voor Nepo en de vraag is (gedachtig het lot van Penrose) welke gevolgen dat zal hebben voor zijn verdere schaakcarrière.
Opgave
Elke maand een serie opgaven, steeds stijgend in moeilijkheidsgraad. Ter lering en vermaak.
12-2 Zwart aan zet wint. Hoe?
Oplossing van de vorige week
12-1 Wit aan zet wint. Hoe?
1.Ld4 e5 (Na andere zetten verliest zwart zijn dame)
2.Lxe5 Dxe5 3.Dh6 mat
Nawoord bij een historische partij
- Geschreven door: rQ
Na het middenspel hebben de goden het eindspel gezet. Magnus Carlsen heeft de 6e matchpartij gewonnen na 7 uur en 40 minuten spelen en 136 zetten. Nog nooit had een WK-partij zolang geduurd.
De psychologische bordjes zijn nu verhangen. Magnus heeft na een mislukte opening en een dubieuze winstpoging in het middenspel gebruik kunnen maken van zijn sterkste punt, heel geduldig een minuscuul eindspelvoordeeltje uitmelken. Hij is tijdens de partij van te kloppen persoon favoriet geworden. De helft van de match zit er op. De druk ligt nu bij Nepo.
Remise
- Geschreven door: rQ
“Vijf keer remise, wat doe jij daar nou mee?” vroeg mijn buurman. Een paar dagen geleden had een vriend ook al gevraagd wat ik vond van de WK-match tussen Carlsen en “die Rus met een onuitsprekelijke naam”.
Natuurlijk volg ik de WK-match. Ik volg alle belangrijke schaakwedstrijden.
Hoewel? De finale van het Nederlands kampioenschap heb ik helemaal gemist. Ger Battjes wees mij erop, maar toen ik ging kijken was het al afgelopen. Eén ronde voor het eind was Max Warmerdam kampioen geworden. Dat had ik voorspeld, maar bij de manier waarop kun je wel een paar vraagtekens zetten. Hij kreeg in de vierde ronde een vol punt cadeau van Roeland Pruijssers omdat die te laat arriveerde. Het NK is geen WK, zullen we maar zeggen.
Zulke knulligheden gebeuren niet in het door oliesjeiks rijkelijk gedoteerde wereldkampioenschap. De eerste vijf partijen in Dubai werden remise. Die Rus met een onuitsprekelijke naam is Ian Nepomniachtchi, in de wandeling Nepo genoemd. Hij is de uitdager en hij houdt goed stand. Zijn openingsvoorbereiding is uitstekend. De commentariërende grootmeesters leggen ons haarfijn uit welke subtiliteiten onder de oppervlakte een rol spelen. De partijen blijken veel spannender te zijn dan je als eenvoudige clubspeler zou denken. “Vechtremises”, hoor ik zeggen, maar Ian stond in de partijen 2 en 5 beter.
Voor het grote publiek lijken vijf remises in de eerste vijf partijen het toppunt van saaiheid. Moeten we, gedachtig de vraag van mijn buurman, er iets mee doen? Die vraag werd al gesteld in 1927 toen in de match Capablanca - Aljechin 25 van de 34 partijen remise werden. Sindsdien waart het remisespook door de schaakwereld. De reglementen zijn regelmatig veranderd met als resultaat minder klassieke partijen en een beslissing door rapid- en blitzpartijen. Volgens mij is dat een denkfout geweest. Als het aantal klassieke partijen kleiner wordt, neemt ook de kans af dat een van die partijen in winst/verliest eindigt.
Het gaat niet om de reglementen. De schakers moeten het grote publiek uitleggen waarom de match spannend is. De psychologie speelt daarbij een grote rol. Terwijl ik dit schrijf, kijk ik naar de 6e partij. Nepo heeft met zwart gemakkelijk gelijk spel bereikt. Hij ziet er zelfverzekerd uit. Aan zijn lichaamstaal kun je zien dat Carlsen ontevreden is. Het begint tot hem door te dringen dat zijn openingsvoorbereiding op de match niet goed genoeg is geweest. Hij moet in de matchpartijen wat proberen, want tegen Nepo mag hij het niet op de rapidpartijen laten aankomen.
Zes remises. Wat ik ermee doe? Ik blijf kijken. Het is razend spannend. Nepo is in het voordeel, er zou wel eens een verrassing in de lucht kunnen hangen.
Opgave
Elke maand een serie opgaven, steeds stijgend in moeilijkheidsgraad. Ter lering en vermaak.
12-1 Wit aan zet wint. Hoe?
Oplossing van de vorige week.
11-4 Wit aan zet geeft mat in vijf zetten.
1.Lxf6 Lxf6 2.Dxh7!! Kxh7
3.Th5 Kh8 4.Pg6!!
met ondekbaar mat op h8.
MAAR...helaas kan zwart aan mat ontsnappen. Wit wint ook na
1…Pex5 2. Lxe5 met stukwinst
1…gxf7 2. Dg4+ Kh8 3. Pxf7
met kwaliteitwinst
.