rQ

Gegevens

Geschreven door: rQ

Gepubliceerd: 02 april 2022

Anish Giri is in het derde toernooi van de FIDE Grand Prix al in de voorronde geliquideerd. De dader was de 21-jarige Mohammad Amin Tabatabaei uit Iran.
Het Iranese schaken zit in de lift. Tabatabaei behoort tot een generatie zeer getalenteerde jonge schakers die omstreeks 2018 kwam bovendrijven. In de periode daarvoor was Iran een bescheiden schaakland. De sterkste speler was dertienvoudig kampioen Ghaem Maghami, die in 2000 de grootmeestertitel behaalde. Parham Maghsoodloo, geboren in 2000, was de eerste van de nieuwe generatie die een groot succes behaalde. Hij werd in 2018 jeugdwereldkampioen. Het grootste talent van deze generatie is zonder enige twijfel Alireza Firouzja (2003), die momenteel op de tweede plaats van de FIDE-ratinglijst staat en de grootste favoriet is voor het komende kandidatentoernooi. Tabatabaei viel voor het eerst op toen hij in 2018, als 17-jarige, tweede werd in het Aziatisch kampioenschap, zowel in het klassiek schaken als het blitz. In de Chess World Cup 2021 bracht hij het tot de kwartfinale. Dat resultaat leverde hem een plaats op in de Grand Prix van 2022. In het derde toernooi van de serie bereikte hij de kwartfinale, o.a. door Giri te verslaan. Hier trof hij Wesley So. Na de twee klassieke partijen stond het 1-1, maar in de tiebreak moest hij het onderspit delven.
Iran heeft in de Westelijke wereld een slechte reputatie en ook de schaakwereld heeft problemen met de Iraanse schaakbond. Dat begon al ten tijde van de Iraanse Revolutie. Nadat sjah Reza Pavlavi was verdreven en onder leiding van ayatolla Khomeini een theocratische staat werd gesticht, ontvluchtten meer modern ingestelde personen het land. De eerste post-revolutionaire president, Bani Sadr, kon in 1981 ternauwernood naar Frankrijk ontsnappen. Ongeveer tezelfdertijd verliet ook de schaakkampioen van Iran, Mehrshad Sharif, het land. Hij ging voor Frankrijk spelen. Het duurde tien jaar voordat in Iran opnieuw een nationaal kampioenschap werd gehouden.
De shariawetgeving en de felle anti-Israelpolitiek van Iran hebben geleid tot botsingen met de internationale schaakwereld. Internationale vrouwentoernooien in Iran zijn geboycot door schaaksters die weigerden een hoofddoek te dragen. Iranese schakers hebben, op last van hun autoriteiten, moeten weigeren om tegen Israëliërs te spelen. Op Olympiades hebben de organisatoren steeds hun best gedaan de ronden zo in te delen dat de twee landen niet tegen elkaar hoefden uit te komen. In individuele toernooien zijn Iranese spelers niet komen opdagen voor partijen tegen Israëliërs. Deze discriminatie kwam de Iranese Schaakbond te staan op een reprimande van het FIDE-congres. De spelers legden zich overigens niet willoos bij de situatie neer. In een rapidtoernooi in Sitges in 2000 negeerden Tabatabaei en Maghsoodloo het verbod. Firouzja verliet Iran om voor Frankrijk te gaan spelen.
Van Tabatabaei zullen we nog wel vaker horen. Hij is momenteel de derde speler van Iran, achter Maghsoodloo en de oudere, maar minder bekende Idani. Hij is een sterk tacticus. Zowel tegen Giri als tegen So toverde hij in klassieke partijen uit het niets een dodelijke koningsaanval tevoorschijn. Tabatabaei heeft weliswaar een hogere rating (2632) dan het grote Indiase talent Pragnanandhaa (2619), maar Firouzja (2804), Esipenko (2723), Maghsoodloo (2699), Abdusattorov (Oezbekistan, 2662), Vincent Keymer (Duitsland, 2654), en de Indiërs Erigasi (2660) en Sarin (2652) staan hoger genoteerd. Deze jonge spelers lijken veelzijdiger dan Tabatabaei. Het is de vraag of hij de absolute top zal halen.

Opgave
Elke maand een serie opgaven, steeds stijgend in moeilijkheidsgraad. Ter lering en vermaak.

De eerste van de maand.
04-1 Wat is de beste zet voor wit?

Oplossing van vorige week
03-4 Hoe behaalt wit beslissend voordeel?
1.Tc7 Dxc7 2.Txd8 Txd8 (2...Dxe5 3.Txe8 mat; 2...Dxd8 3.Dxg7 mat) 3.Dxc7 Td1+ (Na 3...Tg8 of 3...Ld7 heeft wit groot materieel voordeel en een beslissende aanval te beginnen met 4.h5) 4.Kh2 Txb1 5.Dxg7 mat

Gegevens

Geschreven door: rQ

Gepubliceerd: 26 maart 2022

De FIDE heeft Sergey Karjakin een half jaar geschorst omdat hij de mening heeft verkondigd dat Rusland groot gelijk heeft met de inval in Oekraïne. Hierdoor kan hij niet meedoen aan het kandidatentoernooi dat in juni in Madrid begint.
Alexander Grishuk betwijfelt of de FIDE het recht heeft Karjakin te schorsen. Although I personally disagree with Sergey, I think that a person should have the right to express his opinion. Are there any chess arguments here? Ook op de website www.schaaksite.nl is een discussie losgebroken. De een zegt dat de FIDE Karjakin geen beroepsverbod mag opleggen vanwege een afwijkende mening, een ander zoekt naar een juridische argumentatie en een derde deelt mee dat hij iedereen zijn huis uit schopt die hem onwelgevallige dingen zegt.
Uit dit voorval blijkt dat de vrijheid van meningsuiting, een fundamentele democratische vrijheid, geen absolute waarde heeft. In bepaalde omstandigheden, oorlogsomstandigheden in dit geval, geldt zij blijkbaar niet voor iemand met een “foute” mening.
De FIDE beroept zich op haar tuchtrecht, dat democratisch tot stand is gekomen en voldoet aan de normen van het IOC. In dat tuchtrecht staat dat sancties kunnen worden opgelegd in gevallen waarin schade wordt toegebracht aan het schaakspel, de FIDE of bij de FIDE aangesloten bonden. De uitspraken van Karjakin hebben volgens de tuchtcommissie van de FIDE in het publieke domein zoveel negatieve reacties uitgelokt, dat hierdoor de schaakwereld schade is toegebracht. De minder bekende pro-Poetin grootmeester Shipov werd niet gestraft, omdat zijn uitspraken weinig aandacht hadden gekregen.
Je moet je afvragen welke schade de FIDE heeft geleden. Zijn mensen minder gaan schaken? Zijn sponsors afgehaakt? De FIDE zou de geleden schade precies moeten omschrijven en liefst kwantitatief onderbouwen om het schorsingsbesluit en het negeren van iemands recht op vrije meningsuiting juridisch te rechtvaardigen. Maar dat is nu het punt niet. De schorsing van Karjakin is een politiek statement tegen de Russische inval in Oekraïne. Ook het besluit om Rusland uit te sluiten van de organisatie van en deelname aan schaakevenementen die door de FIDE worden georganiseerd, om de banden met grote Russische sponsors (o.a. Gazprom) te verbreken en om Russische spelers alleen tot toernooien toe te laten als zij bereid zijn onder de FIDE-vlag te spelen, zijn geen disciplinaire maatregelen, maar vloeien voort uit een stellingname in het oorlogsconflict. Juridisch onhoudbaar? Dat zien we na de oorlog wel, als de rekeningen worden vereffend.
Overigens is onze KNSB er op tegen dat “goede” Russen onder FIDE-vlag speelgerechtigd zijn. Een goede Rus blijft een Rus. Diezelfde KNSB sluit Russen niet uit van de eigen KNSB-competitie, want dat zou tot scheve gezichten en onrechtvaardigheid leiden. Russische schakers zijn als Russisch gas: het liefst wil je ervan af, maar je kunt nog niet zonder.
Terwijl wij ons druk maken over de vraag welke Russen wel en niet moeten worden geschorst, verwoesten supersonische bommen Oekraïense steden en zaaien dood en verderf onder de bevolking. Terwijl Karjakin met zijn niet gestrafte secondant Denis Khismatullin meeparadeert in een pro-Poetindemonstratie in Jekaterinenburg, georganiseerd door Sima-land, een sponsor van het vorige kandidatentoernooi, zie ik Beljavski en Ivanchuk onder toeziend oog van Ponomariov in een schuilkelder in Kyiv bij een druipende kaars een partijtje schaak spelen. Ik wordt er zwaarmoedig van.

Opgave
Elke maand een serie opgaven, steeds stijgend in moeilijkheidsgraad. Ter lering en vermaak.

03-4 Hoe behaalt wit beslissend voordeel?

Oplossing vorige week

03-3 Hoe wint wit?
1.Pxd5 Lxd5 (1...Dg5 2.Dh8 mat) 2.Pd7† met damewinst.

Gegevens

Geschreven door: rQ

Gepubliceerd: 18 maart 2022

De schaakwereld zit deze week in een lage versnelling. De FIDE Grand Prix in Belgrado is vorige week geëindigd met een mooie overwinning voor Richard Rapport. Morgen begint het tweede toernooi in de online Meltwater Champions Chess Tour, de Charity Cup, en maandag in Berlijn de laatste wedstrijd van de Grand Prixserie. Daar tussenin dus een kalm weekje. In Nederland heerst de lange periode van serene rust die traditioneel intreedt na de Hoogovens/TaTa Steeltoernooi en waarin we het moeten doen met de KNSB-competitie. Maar vergis je niet! De KNSB-competitie is verreweg de grootste schaakwedstrijd in Nederland. Elke ronde (dus één middag) brengt ruim 2500 schakers aan het bord. Gerekend over het hele seizoen is dat aantal veel groter, omdat vaak invallers worden opgesteld. Een totaal aantal van 3000 deelnemers lijkt een reële schatting.
In de Meesterklasse staat Charlois Europoort op de eerste plaats. Dat doet mij goed. In de seizoenen 1968-69 en 1972-73 was Charlois clubkampioen van Nederland en een verre neef van mij, J. Kunnen, was een vaste kracht in dat team. In de database staat een partij van hem tegen Van Scheltinga, maar door een vreemde speling van het lot is de voorletter J vervangen door een R. Dat heeft mij bewonderende blikken van van nature weinig achterdochtige mensen opgeleverd: Th. van Scheltinga - R. Kunnen, 0-1.
Voor degenen die het dicht bij huis zoeken is er de NOSBO-competitie. Deze is bescheiden van opzet met twee klassen voor achttallen, twee voor zestallen en twee voor viertallen. Dit seizoen hebben zich 33 teams met 194 spelers (excl. invallers) ingeschreven. In totaal zijn 17 van de 29 NOSBO-clubs vertegenwoordigd.
De competities verlopen dit seizoen chaotisch. Corona-perikelen zullen daaraan niet geheel vreemd zijn. De Meesterklassewedstrijd van Groninger Combinatie 1 tegen Caïssa 1 ging niet door omdat Caïssa niet voldoende spelers kon opstellen. De wedstrijd wordt later ingehaald en Caïssa krijgt twee matchpunten in mindering. Vooral in de 5e en 6e klasse KNSB en in de NOSBO-competitie zijn nogal wat wedstrijdstrijden niet gespeeld of uitgesteld en meerdere keren zijn teams onvolledig opgekomen. Sommige, o.a. Haren/Oostermoer in de 3e klasse A van de KNSB-competitie, hebben zich teruggetrokken.
Persoonlijk houd ik erg van de KNSB-wedstrijden op zaterdagmiddag. Er heerst een sfeer die je ook bij meerdaagse toernooien tegenkomt. En vaak is het spannend. Helaas moet ik dit seizoen verstek laten gaan en doet mijn team van Groninger Combinatie het in de 4e klasse A niet erg goed. Ook in de NOSBO-competitie is het prettig spelen. Je mist iets als je er niet bij bent. Volgend jaar doet Schaakclub Roden ook weer mee, I presume?

Opgave
Elke maand een serie opgaven, steeds stijgend in moeilijkheidsgraad. Ter lering en vermaak.

03-3 Hoe wint wit?

Oplossing van de vorige week

03-2 Wat is de winnende zet van wit?
1.Pd8+ Txd8 (anders dameverlies) 2.Dxe7+ Kg8 3.Dxd8+ met materiaalwinst en aanval

l

Gegevens

Geschreven door: rQ

Gepubliceerd: 11 maart 2022

Anish Giri is gestrand in de halve finale van het tweede FIDE Grand Prix-toernooi dat in Belgrado aan de gang is. Hij werd uitgeschakeld door de Rus Andreikin. De Hongaar Rapport versloeg in de andere halve finale Maxime Vachier-Lagrave. Andreikin en Rapport spelen de komende dagen de finale. De Grand Prix-serie bestaat uit drie toernooien. De winnaar van het totaalklassement plaatst zich voor het Kandidatentoernooi. Het eerste toernooi is gewonnen door de Amerikaan Nakamura.
Richard Rapport en Dmitri Andreikin werden ooit gezien als grote talenten, nu zijn het “oudere jongeren” die de laatste tijd goed spelen. Misschien is hun langverwachte doorbraak gaande. Rapport is een Hongaar, geboren in 1996. In het laatste TaTaSteel-toernooi werd hij derde. Hij behaalde evenveel punten als Mamedyarov die tweede werd. Op de live ratinglijst neemt hij momenteel de 9e plaats in met 2772 punten, evenveel als Giri. Andreikin is geboren in 1990. Hij werd in 2010 jeugdwereldkampioen. Met zijn 32 jaar is hij relatief oud. Ter vergelijking: Giri is 27 jaar. Andreikin staat met 2733 punten 20e op de live ratinglijst.
Het Grand Prix-toernooi in Belgrado is het eerste FIDE-toernooi na de Russische inval in Oekraïne. Er hebben vijf Russen meegedaan, niet als Rus maar onder de vlag van de FIDE. De omstandigheden waren erg in hun nadeel. Grishuk zei dat hij niet meer kon nadenken en hij verloor zijn eerste twee partijen. Andreikin was de enige die goed speelde.
De FIDE heeft de Russische inval in Oekraïne veroordeeld en heeft Rusland onder andere de organisatie van de Olympiade afgenomen. Russische en Wit-Russische teams worden niet geweerd van door de FIDE georganiseerde schaakevenementen en individuele spelers mogen in officiële wedstrijden, zoals de Grand Prix-serie, blijven uitkomen, mits zij bereid zijn te spelen onder de vlag van de FIDE. “Onder de FIDE-vlag” spelen houdt overigens meer in dan het fysieke vlaggetje naast het bord. Het betekent ook dat de spelers hun lidmaatschap van de Russische of Wit-Russische federatie opzeggen en dat van de FIDE aanvragen. De FIDE heeft dit met een speciale verkorte procedure gemakkelijk gemaakt. De Oekraïense bond en een aantal grootmeesters, onder wie Vassily Ivanchuk en Ruslan Ponomariov, hebben fel geprotesteerd tegen deze maatregelen. Zij willen veel verder gaan en alle Russische teams en spelers categorisch uitsluiten. Bovendien eisen zij het aftreden van de voorzitter van de FIDE, de Rus Arkady Dvorkovich.
Ook onze KNSB vindt dat de FIDE verdergaande strafmaatregelen moet nemen. Zij wil schaakteams van Rusland en Wit-Rusland uitsluiten van deelname aan alle FIDE-evenementen, dus ook de Olympiade, en geen individuele Russische spelers aan door de FIDE georganiseerde wedstrijden toelaten, ook niet onder de vlag van de FIDE.
En dan volgt een staaltje ondoorgrondelijke logica: Na lang overleg in een extra vergadering heeft het KNSB-bestuur besloten dat aan Nederlandse wedstrijden individuele Russische schakers mogen deelnemen, mits zij actief bereid te zijn onder de FIDE-vlag te spelen en de inval in Oekraïne niet hebben gesteund. Dat is het resultaat van een belangenafweging. De eigen KNSB-competitie mag niet in gevaar komen, clubs mogen niet benadeeld worden. Schakers tussen dominee en koopman: je moet de remisemarge nooit uit het oog verliezen!
 
Opgave
Elke maand een serie opgaven, steeds stijgend in moeilijkheidsgraad. Ter lering en vermaak.

 03-2 Wat is de winnende zet van wit?

Oplossing van de vorige week
03-1 Wit heeft geslagen op f6. Hoe straft zwart dat af?
1…Pf3 mat