De laatste zet, de presentatie. Het jubileumboek is af en wordt uitgereikt aan de leden van de club. Het wordt overhandigd aan de openbaarheid en moet nu zelf zijn weg in de wereld vinden. Er is koffie en gebak. Het boek is geboren, het creatieve proces ten einde. Dat is ook een beetje sterven, hoewel je als maker voortleeft in je schepping, althans zolang het boek wordt gelezen, bekeken of op zijn minst in een bibliotheek is opgenomen.
Degene die in een schaakpartij de laatste zet uitvoert, wint of speelt remise. Het doen van de laatste zet is geen treurige gebeurtenis. Treurig kan de een na laatste zet van de partij zijn, de laatste zet van de andere, want die gaat altijd gepaard met verlies of remise. (Maar het Schaak der Wrake dan? In verloren stelling nog gauw even een schaakje geven en dan opgeven zonder te wachten op de tegenzet? In dit uitzonderlijke geval is de laatste zet gespeeld zonder te zijn uitgevoerd en het verwachte effect treedt wel degelijk op: partijwinst door opgave van de tegenstander.)
Met de laatste zet wordt de schaakpartij voltooid. In de Nederlandse taal wordt de uitdrukking de laatste zet wel in meer algemene zin gebruikt om aan te geven dat iemand iets heeft voltooid. Dat kan een bepaald werk zijn geweest, zoals het schrijven van een boek, het uitvoeren van een opdracht of het leven zelf. De laatste zet is een metafoor, maar de weg der metaforen is een glibberig pad. Een rouwadvertentie voor een overleden schaker: Hij heeft zijn laatste zet gedaan. Voor de nabestaanden is dit een duidelijke tekst. Schaken was zijn leven en dat is nu afgelopen. Maar een collega-schaker met een neiging tot complotdenken ziet direct een dubbele bodem: de laatste zet van de verliezer is toch de een na laatste zet van de partij? Tenzij de overledene geen verliezer was en er sprake was van zelfdoding zou de tekst in de rouwadvertentie betekenen dat na de laatste zet van de overledene iemand anders nog een zet heeft gedaan die de dood heeft veroorzaakt. De advertentie zou een bedekte toespeling op een moord kunnen zijn. Wie heeft hem het laatste zetje gegeven en waarom?
De laatste zet. Wij schakers doen er vele in ons leven en dat bewijst dat de laatste zet niet het absolute einde hoeft te zijn. Je kunt de stukken altijd weer opzetten voor een nieuwe partij, net zoals je een nieuw boek kunt gaan schrijven of een volgende fase in je leven kunt beginnen.
Wij hebben ons werk gedaan. Nu bent u aan zet. U heeft het jubileumboek ontvangen en we hopen dat u het met plezier gaat lezen, de foto’s gaat bekijken of het tenminste een prominente plaats in uw boekenkast geeft.
Opgave
Elke maand een serie opgaven, steeds stijgend in moeilijkheidsgraad. Ter lering en vermaak.
04-2 Ho
e wint zwart?
Oplossing van de vorige week
04-1 Wat is de winnende zet voor wit?
1. Dg4 g6 2.Dxd8 enz.