Anish Giri is in het derde toernooi van de FIDE Grand Prix al in de voorronde geliquideerd. De dader was de 21-jarige Mohammad Amin Tabatabaei uit Iran.
Het Iranese schaken zit in de lift. Tabatabaei behoort tot een generatie zeer getalenteerde jonge schakers die omstreeks 2018 kwam bovendrijven. In de periode daarvoor was Iran een bescheiden schaakland. De sterkste speler was dertienvoudig kampioen Ghaem Maghami, die in 2000 de grootmeestertitel behaalde. Parham Maghsoodloo, geboren in 2000, was de eerste van de nieuwe generatie die een groot succes behaalde. Hij werd in 2018 jeugdwereldkampioen. Het grootste talent van deze generatie is zonder enige twijfel Alireza Firouzja (2003), die momenteel op de tweede plaats van de FIDE-ratinglijst staat en de grootste favoriet is voor het komende kandidatentoernooi. Tabatabaei viel voor het eerst op toen hij in 2018, als 17-jarige, tweede werd in het Aziatisch kampioenschap, zowel in het klassiek schaken als het blitz. In de Chess World Cup 2021 bracht hij het tot de kwartfinale. Dat resultaat leverde hem een plaats op in de Grand Prix van 2022. In het derde toernooi van de serie bereikte hij de kwartfinale, o.a. door Giri te verslaan. Hier trof hij Wesley So. Na de twee klassieke partijen stond het 1-1, maar in de tiebreak moest hij het onderspit delven.
Iran heeft in de Westelijke wereld een slechte reputatie en ook de schaakwereld heeft problemen met de Iraanse schaakbond. Dat begon al ten tijde van de Iraanse Revolutie. Nadat sjah Reza Pavlavi was verdreven en onder leiding van ayatolla Khomeini een theocratische staat werd gesticht, ontvluchtten meer modern ingestelde personen het land. De eerste post-revolutionaire president, Bani Sadr, kon in 1981 ternauwernood naar Frankrijk ontsnappen. Ongeveer tezelfdertijd verliet ook de schaakkampioen van Iran, Mehrshad Sharif, het land. Hij ging voor Frankrijk spelen. Het duurde tien jaar voordat in Iran opnieuw een nationaal kampioenschap werd gehouden.
De shariawetgeving en de felle anti-Israelpolitiek van Iran hebben geleid tot botsingen met de internationale schaakwereld. Internationale vrouwentoernooien in Iran zijn geboycot door schaaksters die weigerden een hoofddoek te dragen. Iranese schakers hebben, op last van hun autoriteiten, moeten weigeren om tegen Israëliërs te spelen. Op Olympiades hebben de organisatoren steeds hun best gedaan de ronden zo in te delen dat de twee landen niet tegen elkaar hoefden uit te komen. In individuele toernooien zijn Iranese spelers niet komen opdagen voor partijen tegen Israëliërs. Deze discriminatie kwam de Iranese Schaakbond te staan op een reprimande van het FIDE-congres. De spelers legden zich overigens niet willoos bij de situatie neer. In een rapidtoernooi in Sitges in 2000 negeerden Tabatabaei en Maghsoodloo het verbod. Firouzja verliet Iran om voor Frankrijk te gaan spelen.
Van Tabatabaei zullen we nog wel vaker horen. Hij is momenteel de derde speler van Iran, achter Maghsoodloo en de oudere, maar minder bekende Idani. Hij is een sterk tacticus. Zowel tegen Giri als tegen So toverde hij in klassieke partijen uit het niets een dodelijke koningsaanval tevoorschijn. Tabatabaei heeft weliswaar een hogere rating (2632) dan het grote Indiase talent Pragnanandhaa (2619), maar Firouzja (2804), Esipenko (2723), Maghsoodloo (2699), Abdusattorov (Oezbekistan, 2662), Vincent Keymer (Duitsland, 2654), en de Indiërs Erigasi (2660) en Sarin (2652) staan hoger genoteerd. Deze jonge spelers lijken veelzijdiger dan Tabatabaei. Het is de vraag of hij de absolute top zal halen.

Opgave
Elke maand een serie opgaven, steeds stijgend in moeilijkheidsgraad. Ter lering en vermaak.

De eerste van d2204 1e maand.
04-1 Wat is de beste zet voor wit?

 

2203 4
Oplossing van vorige week
03-4 Hoe behaalt wit beslissend voordeel?
1.Tc7 Dxc7 2.Txd8 Txd8 (2...Dxe5 3.Txe8 mat; 2...Dxd8 3.Dxg7 mat) 3.Dxc7 Td1+ (Na 3...Tg8 of 3...Ld7 heeft wit groot materieel voordeel en een beslissende aanval te beginnen met 4.h5) 4.Kh2 Txb1 5.Dxg7 mat